Konsultacja, bo tak nazywa się pierwsze spotkanie z psychoterapeutą, ma na celu zorientowanie się, co stanowi problem emocjonalny pacjenta/klienta i sprawdzenie, czy psychoterapia jest najlepszą możliwą formą rozwiązania tego problemu. Podczas takiej rozmowy terapeuta zbiera niezbędne informacje, dzięki którym może postawić diagnozę i ustalić strategię oraz cele pracy z pacjentem/klientem.

Podczas konsultacji psychoterapeuta pyta o powód wizyty i stara się zrozumieć, na czym polega problem/trudność, kiedy się pojawił, co wtedy działo się w życiu pacjenta/klienta. Istotna też będzie historia leczenia, o ile ktoś ma już za sobą psychoterapię lub farmakoterapię albo cierpi na choroby somatyczne mogące wpływać na stan psychiczny.

Dodatkowo pierwsze spotkanie służy wyjaśnieniu jak wygląda terapia i udzieleniu odpowiedzi na ewentualne pytania.
Konsultacja jest niezobowiązująca, może z niej skorzystać każda osoba dorosła, młodzież, dziecko bez względu na rodzaj trudności, problemu.
Wszystkie konsultacje mają na celu określenie problemu, natomiast nie są psychoterapią, choć najczęściej stają się wprowadzeniem do psychoterapii.
Jeżeli okazuje się, że adekwatną formą pomocy będzie psychoterapia, terapeuta i pacjent/klient określają jej zasady (np. częstość spotkań), jest to pewna umowa pomiędzy pacjentem i psychoterapeutą, której obie strony zobowiązują się przestrzegać.